Wapen je tegen online intimidatie met Eerste Hulp bij Online Haat

Progressieve burgerbeweging DeGoedeZaak

“Vier jaar geleden richtten we DeGoedeZaak op, omdat we zagen dat steeds meer burgers onafhankelijk van politieke partijen en bestaande organisaties strijden voor maatschappelijke veranderingen”, vertelt Jurjen. “Onze organisatie is een bondgenoot voor burgers die bouwen aan een eerlijke, inclusieve, duurzame en democratische samenleving. Vanuit DeGoedeZaak bieden we deze mensen steun bij hun campagnes en acties. Dat doen we door onder andere informatie en advies te geven, ons petitieplatform ter beschikking te stellen en via onze mailinglijst een groot bereik te realiseren. Op deze manier kunnen mensen zich zoveel mogelijk bezighouden met het strijden voor belangen, in plaats van rand- en organisatorische zaken om de campagne heen. Ook bieden we mensen de mogelijkheid om burgercampagnes op een laagdrempelig niveau te ondersteunen en deze een groot bereik te geven. De leden van de campagnes blijven altijd zelf eigenaar van hun campagne.” “Mensen die zich uitspreken over maatschappelijke kwesties, krijgen vaak te maken met online haat. Grote maatschappelijke partijen en niet-gouvernementele organisaties (NGO’s) kunnen zich beter voorbereiden op de risico’s van een campagne en vooraf veiligheidsmaatregelen nemen. Maar wil je als burger een belangrijk maatschappelijk onderwerp op de agenda krijgen, dan is dat een stuk lastiger”, legt Jurjen uit. “Een journalist, maatschappelijke veranderaar, politicus of activist die te maken krijgt met online haat, wil weten wat het karakter van een aanval is én hoe je daarmee om kunt gaan. Ik zie het als onze verantwoordelijkheid om campagnevoerders niet alleen te helpen met het uitvoeren van hun campagne, maar hen ook te steunen bij de weerstand die een campagne oproept. Vanuit die gedachte zijn we in 2020 gestart met het project rondom Eerste Hulp bij Online Haat.”

Toolkit Eerste Hulp bij Online Haat

“In samenwerking met een onderzoeker, startten we het traject met een kwalitatief onderzoek naar online haat en de invloed hiervan op activisten en maatschappelijke veranderaars in Nederland. We hielden onder andere gesprekken met mensen uit ons netwerk die zelf te maken hadden met online intimidatie. Ook interviewden we experts, waaronder ervaringsdeskundigen, datadeskundigen, een ethisch hacker en journalisten die gespecialiseerd zijn in online netwerken. Aan de hand van de uitkomsten, maakten we inzichtelijk welke aanvallen vanuit eenlingen komen en welke aanvallen een gevaarlijk karakter hebben. Opvallend is dat online haat laagdrempelig is en in veel gevallen een georganiseerd karakter heeft. Ook voelden veel mensen die we interviewden zich niet alleen online, maar ook in hun fysieke ruimte bedreigd. In de praktijk blijkt dat iemand die je online intimideert, je snel ook daadwerkelijk op straat weet te vinden, of bijvoorbeeld je adres publiceert. Dat is natuurlijk extreem heftig.” “Alle inzichten, resultaten en oplossingsrichtingen uit ons onderzoek bespraken we met het ontwerpbureau Multitude, waarmee we al deze informatie vertaalden naar een praktische online toolkit. Het eindresultaat is een bruikbare tool voor iedereen die te maken heeft online haat en die zich daartegen wil weren. Zo brengt de toolkit aan het licht wat online haat is, wie de verspreiders zijn, hoe je een gecoördineerde aanval herkent, waar je steun vindt en hoe je privégegevens goed beveiligt. Ook leverde deze een bijdrage aan de politieke discussie over wat de samenleving kan doen om onze online ruimte veiliger te maken. Denk bijvoorbeeld aan het afschermen van adresgegevens door de Kamer van Koophandel. Als onze samenleving multicultureel en inclusief wil zijn en staat voor vrijheid van meningsuiting, dient zij ook de veiligheid van het uiten van je mening te verzorgen”, stelt Jurjen.

Steun van SIDN fonds

SIDN fonds steunde het project vanuit de call Publieke waarden in een digitale samenleving. Deze call is opgezet om de informatiepositie van individuen in onze democratie te versterken. “Dankzij de steun van SIDN fonds hebben we ruim de tijd kunnen nemen voor dit project, voornamelijk voor de onderzoeksfase. SIDN fonds vindt het, net als wij, belangrijk dat het internet een veilige plek is. Dat doet zij door zich in te zetten voor een sterk internet voor iedereen. Daarnaast hebben SIDN en het fonds een groot netwerk aan mensen die kennis hebben over online veiligheid, waar we mee in contact kwamen. Ook werden we omringt door vergelijkbare projecten, die zich bezighielden met publieke waarde in onze digitale samenleving.”

Mieke van Heesewijk, programmamanger bij SIDN fonds: “Het internet heeft ons veel goeds gebracht. Tegelijkertijd kunnen we ook niet ontkennen, dat er kwalijke kanten aan het internet zitten en dat sommige zaken online ontsporen. DeGoedeZaak heeft met Eerste Hulp bij Online Haat een praktische toolkit ontwikkeld voor iedereen die zich wil wapenen tegen online haat en trollen. Daarnaast kreeg de organisatie met dit project ook veel aandacht in de media, waardoor het maatschappelijk debat over online haat goed op gang is gekomen.”

In gesprek voor een veilige offline- en online omgeving

“Ik zie onze praktische toolkit als het startpunt van gesprekken binnen maatschappelijke organisaties over veiligheid in de online- en fysieke omgeving van maatschappelijk veranderaars. Een mooie vervolgstap zou zijn dat maatschappelijke groepen, zoals klimaatactivisten, inzichtelijk maken wie de situatie voor hen onveilig maken. En dat zij in gesprek gaan over de omgang met klimaatontkenners, weerstand en intimidatie. Vanuit DeGoedeZaak spelen wij een belangrijke rol in het bij elkaar brengen van verschillende maatschappelijke groepen. Ook zoeken we op dit moment naar een vorm, waarmee je als bondgenoten veilig contact met elkaar kunt leggen. In de huidige tijd is het steeds belangrijker dat mensen hun stem laten horen en zorgen voor positieve veranderingen in onze samenleving. Iedereen die zich uitspreekt over veranderingen die een positieve bijdrage leveren aan onze maatschappij, moet dat veilig kunnen doen”, aldus Jurjen.

Bekijk de online toolkit, volg het stappenplan en lees meer over online haat via www.eerstehulpbijonlinehaat.nl. Heb je een idee voor de toolkit? Stuur deze dan naar DeGoedeZaak via onlinehaat@degoedezaak.org.