Vervangt AI websitebezoek?
Gaat ChatGPT voorbij aan website en zoekmachine?
De adoptie van AI-tools zoals ChatGPT verandert de manier waarop mensen websites gebruiken. Traditioneel navigeren gebruikers door menu's, zoekbalken en categorieën om informatie te vinden. Daarin was vooral de positie van Google als doorverwijzer jarenlang onaantastbaar. Met AI-integraties kunnen bezoekers nu direct informatie via chatinterfaces binnenhalen. Dat roept de vraag op: wat betekent dit voor het bezoek aan websites in het algemeen en de positie van Google in het bijzonder? Recente analyses van GfK in opdracht van SIDN bieden enkele eerste inzichten.
Gebruiksanalyse via GXL van NIQ GfK
SIDN werkt al geruime tijd samen met NIQ GfK. In het verleden onder meer voor het Trends in Internetgebruik onderzoek. Het GXL-panel meet internetgebruik door speciale software op de apparaten van panelleden te installeren. Deze software registreert anoniem het onlinegedrag, zoals bezochte websites, gebruikte apps en zoekopdrachten. De verzamelde data biedt ons inzicht in digitale trends, bezoek aan websites en voorkeuren daarin op basis van daadwerkelijk gemeten gebruik. Waardevolle informatie voor het .nl-domein.
Verband tussen AI en websitebezoek
Afgelopen najaar vroegen wij NIQ GfK om een aantal hypotheses die wij hebben over de ontwikkeling van internetgebruik te toetsen. Eén ervan was: bezoeken AI-gebruikers meer of minder (.nl-)websites. In andere woorden: kannibaliseren tools als ChatGPT de informatieve functie van websites, doordat gebruikers niet langer doorklikken? Om de hypothese ‘bezoeken ChatGPT-gebruikers meer of minder (.nl-)websites’ dan andere gebruikers te toetsen, onderzocht GfK in het panel het aantal .nl-websitebezoeken van ChatGPT-gebruikers en de ontwikkeling daarvan in 2023 en 2024. Dus vanaf de introductie van ChatGPT in Nederland. Waarbij aangetekend moet worden dat ChatGPT in Nederland begin 2023 nog maar 600.000 gebruikers per maand had, tegen 3,1 miljoen in december 2024. Voor veel gebruikers is dus nog geen vergelijkingsmateriaal voorhanden.
Oudere gebruikers bezoeken minder websites
De resultaten zijn intrigerend. Waar het website bezoek van gebruikers in het algemeen tussen 2023 en 2024 steeg nam dit van ChatGPT-gebruikers af, behalve bij jongeren tot 24 jaar. In de leeftijdscategorie 50 tot 64 jaar is er een negatieve correlatie tussen gebruik van ChatGPT en het bezoek aan websites. Er is bij ChatGPT-gebruikers sprake van een flinke afname in websitebezoek: 12% voor .com-websites tot 15% voor .nl websites. Een nadere analyse moet uitwijzen welk type sites hier bereik verliest. Omdat het hier gaat om early adopters van applicaties als ChatGPT, zijn het gemiddeld genomen wel ‘heavy users’ die meer websites bezoeken dan gemiddeld.
Grafiek 1: Bezoeken aan .nl-websites per maand van alle gebruikers 13+ en ChatGPT-gebruikers (Bron: NIQ GfK/GXL). De Y-as laat het aantal bezochte websites zien.
Leeftijdscategorie | 2023 alle gebruikers | 2024 alle gebruikers | 2023 ChatGPT-gebruikers | 2024 ChatGPT-gebruikers |
|---|---|---|---|---|
13-24 jaar | 662 | 758 | 777 | 801 |
25-34 jaar | 852 | 907 | 971 | 970 |
35-49 jaar | 841 | 862 | 916 | 923 |
50-64 jaar | 907 | 881 | 1.141 | 969 |
65 jaar en ouder | 799 | 775 | 1.007 | 888 |
Totaal | 4.061 | 4.183 | 4.813 | 4.550 |
Minder Google contacten bij middelbare leeftijden
Een vraag die hieraan gerelateerd is, is wat ChatGPT betekent voor de positie van Google. Gaan mensen die ChatGPT gebruiken voortaan voorbij aan de almachtige zoekmachine? Google CEO Sundar Pichai gaf onlangs toe dat Google – met het eigen Gemini – achterloopt op ChatGPT dat steeds meer synoniem wordt voor AI. Open AI CEO Sam Altman antwoordde onlangs ontwijkend op de vraag of ChatGPT zoekmachines zou kunnen vervangen (‘misschien in de toekomst’).
Minder Google contacten bij middelste leeftijdsgroepen
Saillant detail uit het GXL-panel is dat het aantal Google-contacten in 2023 en 2024 licht daalde in juist die leeftijdsgroepen waar het gebruik van ChatGPT samenhangt met minder websitebezoek (-12% onder 35- tot 49-jarigen). Dat kan echter ook te maken hebben met de veel bekritiseerde updates aan het algoritme die in het najaar van 2023 werden uitgevoerd.
Grafiek 2: Google-contacten per persoon per leeftijdssegment 22/23 en 23/24 vergeleken.
Leeftijdscategorie | Aantal Google-contacten okt-22/okt-23 | Aantal Google-contacten okt-23/okt-24 |
13-24 jaar | 202 | 232 |
25-34 jaar | 265 | 250 |
35-49 jaar | 222 | 200 |
50-64 jaar | 167 | 154 |
65 jaar en ouder | 109 | 101 |
AI-trend blijven monitoren
Hoewel het te vroeg is om vergaande conclusies te trekken, zien wij interessante ontwikkelingen rond internetgebruik en AI. Er is een duidelijke correlatie tussen de ontwikkeling van ChatGPT gebruik en met name websitebezoek, het is echter nog te vroeg om een oorzakelijk verband te bewijzen. Hiervoor is meer analyse en historie van een bredere populatie gebruikers nodig.
Ook het effect op de positie van zoekmachines is in dit verband een interessante vraag. De AI-trend en de impact ervan op internetgebruik blijven wij zeker monitoren In 2025 komen wij met meer cijfers en analyses. Op de hoogte blijven? Meld je hieronder aan voor onze nieuwsbrief.
