Staat vs. bedrijf: de france.com zaak
Mag je de naam van een land gebruiken in je domeinnaam?
99% van alle domeinnamen wordt probleemloos gebruikt voor bonafide doeleinden. Toch duiken er in de rechtspraak regelmatig interessante cases op die vragen oproepen over hoe het globale internet en nationale rechtspraak zich verhouden. De zaak rond de domeinnaam france.com is een recent voorbeeld. Kan een Franse rechter beslag leggen op een domeinnaam in de VS?
Naam met een lange geschiedenis
De Amerikaanse ondernemer Jean Noel Frydman registreerde in 1994 France.com en gebruikte deze om tours en excursies in Frankrijk aan te bieden. Dat deed hij erg goed: hij ontving meerdere onderscheidingen van het Franse ministerie van Toerisme voor het promoten van Frankrijk als toeristische bestemming in de VS. Dat hij de domeinnaam gebruikte leek het ministerie op dat moment niet te deren. Meer dan 21 jaar lang bouwde hij zijn bedrijf op onder de naam France.com.
Interventie Franse regering
Maar na twintig jaar besloot de Franse regering dat zij als staat recht had op de naam France en dus ook op de domeinnaam france.com. De staat begon in Frankrijk een rechtszaak tegen Frydman. Hun standpunt was dat Frankrijk het intellectueel eigendom op het woord France bezit en dus ook recht had op france.com. De Franse rechter stelde de staat in het gelijk, maar Frydman verweerde zich door te stellen dat de rechter geen jurisdictie heeft in een zaak tegen een Amerikaanse onderneming.
Ernstige schade
De Franse regering benaderde Frydman’s Amerikaanse registrar Web.com met het verzoek de naam aan hen over te dragen. Web.com deed dit, waarna de Franse regering de domeinnaam doorverwees naar france.fr. Het bedrijf van Frydman werd ernstig getroffen, omdat zijn site en mail van de ene op de andere dag niet meer functioneerden. Zijn merk en online business verdwenen letterlijk van de ene op de andere dag.
Aantasting van de soevereiniteit
De Franse regering betoogde van haar kant dat het niet-bezitten van france.com haar soevereiniteit aantastte. Een stelling die onderbouwd wordt door een zaak die enkele jaren terug speelde tussen de staat IJsland en de Britse supermarktketen ICELAND Food. De Britse keten had met succes de handelsnaam Iceland gedeponeerd, wat promotie van het land door IJsland zelf jarenlang frustreerde. De rechter oordeelde dat ICELAND Food inderdaad geen merkrecht op de – Engelse – naam van een staat kon vestigen. In andere zaken oordeelde de rechter echter dat het gebruik van landennamen toegestaan was, omdat ondernemingen in hun activiteiten de vrijheid moesten hebben om aan een land te refereren. Een land (in dit geval Monaco) mocht het gebruik van haar naam voor handelsdoeleinden dus niet exclusief claimen.
Standpunt Franse rechter wijkt af
In andere woorden: een bedrijf mag een landennaam niet claimen, maar een staat mag het gebruik hiervan ook niet verbieden. Het standpunt van de Franse rechter wijkt hiervan af en daarom is het de vraag in hoeverre dit oordeel bij de Amerikaanse rechter, waar Frydman een proces heeft aangespannen, overeind blijft.
Duizenden domeinnamen
Los van alle juridische aspecten is het de vraag of de Franse overheid zich met deze aanpak niet in de vingers snijdt. Bedrijven zoals die van Frydman gebruiken de naam France op een manier die het land ten goede komt. De Franse rechter gaf in haar uitspraak ook toe dat de Franse staat geen schade ondervond van het gebruik van France.com door Frydman. Het op deze manier optreden tegen bonafide ondernemingen kan mensen afschrikken het land te promoten. Ter indicatie: alleen al in de .nl-zone zijn er duizenden domeinnamen die de woorden France of Frankrijk bevatten. Van reisbureaus tot vakantiehuizen en wijnhandels. Is het werkelijk in het belang van een staat om die bedrijven in onzekerheid te laten verkeren over hun website en handelsnaam?
CENTR maakte een uitgebreide en interessante beschrijving van de case. Je kunt ‘m downloaden van de CENTR-website.
