Gastblog: SIDN Merkbewaking: omgaan met de resultaten

Menselijke factor belangrijk

Nadat de software zijn werk heeft gedaan en de resultaten in zeker opzicht heeft geclassificeerd, komt het aan op het menselijke beoordelingsvermogen: welke domeinnamen vormen een daadwerkelijke dreiging? Daarvoor is allereerst belangrijk te bepalen wat als dreiging wordt beschouwd; domeinnamen die worden gebruikt voor phishing- en andere malafide websites zijn in feite voor iedere partij slecht nieuws. Hetzelfde geldt voor websites die namaakproducten aanbieden. Maar wat te denken van domeinnamen waarvan de website geen substantiële content bevat? Of waarop gesponsorde links of reclame te zien is? Een belangrijkste eerste stap bij het kwalificeren van de resultaten is dus: welke websites beschouwen wij als een daadwerkelijke dreiging?

Herkennen malafide sites is een vak

Vervolgens is de vraag: hoe herken ik zulke websites? Phishing en andere malafide websites zijn vaak eenvoudig te herkennen, maar voor een website waarop nepartikelen worden aangeboden is soms een getraind oog nodig en niet zelden moeten testaankopen worden gedaan. Voor het afwenden van het gevaar zijn vervolgens verschillende mogelijkheden. Zo kan het zijn dat de hulp moet worden ingeroepen van de betrokken derde partijen, zoals hostingproviders, registrars of paymentproviders. Ook kan het zijn dat een domeinnaamprocedure bij bijvoorbeeld WIPO de meest voor de hand liggende oplossing is.

Bijzondere situatie overheid

Bijkomende uitdagingen zijn er voor gebruikers die zich rekenen tot de (rijks)overheid. Zij zien zich nogal eens geconfronteerd met websites van tussenpersonen die de rol van bemiddelaar aannemen. Via die websites is het mogelijk om al dan niet legaal aan persoonsgebonden overheidsdocumenten te komen; denk aan Verklaringen Omtrent Gedrag (VOG), rijbewijzen en uittreksels van het BRP. Het betreffen allemaal zaken die voor gewone burgers direct via de overheid(swebsites) geregeld kunnen worden. Toch zien deze tussenpersonen kans om tussenbeide te komen. Door een hoge Google-ranking en een strak vormgegeven website wordt de schijn van betrouwbaarheid gewekt. De klant betaalt een extra commissie bovenop de feitelijke prijs van het product en de website belooft bepaald werk uit handen te nemen.

Figuur 1: screenshot van 24 november 2021 van www.mijnvogaanvragen.nl.

Onwenselijk of ongeoorloofd?

Onwenselijk misschien; niet al deze websites kunnen worden beschouwd als juridisch ongeoorloofd. Zoals juristen zo vaak plegen te zeggen hangt het van een aantal zaken af. Het belangrijkste is misschien wel om allereerst te beoordelen of de feitelijke werkzaamheden geoorloofd zijn. ‘Regelt’ de website een VOG voor iemand die daar volgens de beleidsregels van de overheid helemaal geen recht op zou hebben? Verloopt de 75+ rijbewijskeuring niet zoals die via het CBR zou verlopen? Worden er phishingmails verstuurd vanaf een domeinnaam met een blanco website? Gebruikt de website op ongeautoriseerde manier logo’s of teksten van de overheid? Dergelijke onrechtmatige activiteiten geven sommige derde partijen, zoals de hostingprovider, de verplichting om deze website offline te halen. Doen zij dit niet, dan zijn zij aansprakelijk voor de schade die voortvloeit uit het ‘online zijn’ van de betreffende website.

Opvragen NAW-gegevens

Vaak vragen melders ook om de NAW-gegevens van de persoon die onrechtmatig handelt. En niet zonder reden; met deze NAW-gegevens is het mogelijk om die persoon in rechte te betrekken, of in elk geval te sommeren. Via het follow-the-money principe is een payment provider immers technisch bezien in staat aan te geven wie het geld ontvangt voor valse VOG’s en de hosting provider weet naar wie de rekeningen voor de geleverde webspace gaan.

Preventief registreren is een optie

SIDN Merkbewaking selecteert in de basis op domeinnamen: een enkele domeinnaam, die niet gebruikt wordt ter aanduiding van een website met content, kan ook zeker onterecht in iemands bezit zijn. Veel merkhouders en bedrijven hebben baat bij een bepaalde domeinnaam, althans hebben er baat bij als een ander die domeinnaam níet gebruikt. Het is aan te raden bepaalde, voor de hand liggende domeinnamen, zelf preventief te registreren. Denk aan domeinnamen waarbij een ‘o’ vervangen zou kunnen worden door een ‘0’. De merkhouder kan deze domeinnamen laten verwijzen naar de hoofdwebsite. De kosten hiervan zijn laag, de optie van het registreren van die domeinnaam wordt een internetcrimineel ontnomen en wie weet heeft het nog positieve effecten voor de zoekmachineoptimalisatie.

Geschillenregeling & NTD

Is er dan toch een bedreigende domeinnaam gedetecteerd, dan is daar de optie van de domeinnaamprocedure. In veel gevallen kunnen deze domeinnaamgeschillen worden afgedaan via alternatieve procedures (niet voor de rechter). Deze procedures zijn relatief goedkoop en snel. De eiser verzoekt in de meeste gevallen om overdracht van de domeinnaam. Het topleveldomein bepaalt de toepasselijke procedure; voor een .nl-domeinnaam geldt een andere procedure dan voor een .com-domeinnaam. Hoewel de procedures inhoudelijk veel op elkaar lijken zijn er toch ook verschillen te bespeuren; zo kan alleen een merkhouder een procedure voor een .com-domeinnaam starten, maar is een merkrecht niet per se noodzakelijk wanneer de eiser een .nl-domeinnaam claimt. Voor de juridische opvolging van onrechtmatige domeinnamen werkt SIDN met de juristen van ICTRecht. Wij hebben ruime ervaring met notice-and-takedownverzoeken (NTD), het opvragen van NAW-gegevens en domeinnaamprocedures. ICTRecht kan vaak snel en kosteloos beoordelen welke juridische weg het best bewandeld kan worden. Lees meer over juridische ondersteuning door ICTRecht.