Op zoek naar de Koekenbakker van het Jaar
ISOC NL en De Datavakbond geven consumenten een stem
We doen het allemaal weleens: zonder na te denken accepteren we cookies zodat we dat ene nieuwsartikel kunnen lezen of een filmpje kunnen kijken. Simpelweg, omdat we vanuit een automatische piloot handelen, omdat we ons niet bewustzijn van de impact van cookies op onze privacy of omdat we geen zin of tijd hebben om cookieverklaringen door te nemen. Want wil je dat bij iedere website die je bezoekt doen, dan kun je daar je levenswerk van maken. Niet iedere organisatie communiceert daarnaast even transparant over de manier waarop zij cookies gebruiken of gaan er ietwat ‘losjes’ mee om. Daarom is de Koekenbakker van het Jaar-verkiezing in het leven geroepen. Een initiatief waarmee Internet Society Nederland (ISOC NL) en De Datavakbond consumenten een stem geven en bewustwording willen creëren bij organisaties. Alexander Blom, voorzitter van ISOC NL en mede-initiatiefnemer van Koekenbakker van het Jaar vertelt over het probleem rondom cookies, de verkiezing en de steun van SIDN fonds.
Wat is een cookie?
Cookies zijn een veelbesproken onderwerp in de digitale wereld. Voor de een zal het wat bekender in de oren klinken, dan voor de ander. Websites plaatsen deze kleine tekstbestandjes op je computer, telefoon of tablet wanneer je hun website bezoekt. Hiermee kunnen organisaties jou als gebruiker van de website herkennen. De gegevens die zij hiermee achterhalen zijn bijvoorbeeld klantnummers of informatie over het laatste product dat je bekeken hebt. Er zijn vier soorten cookies: functionele, analytische, social media en advertentiecookies. Voor de eerste twee, functionele en analytische cookies, hoeft een organisatie niet expliciet jouw toestemming te vragen. Deze mogen zij automatisch aanzetten. Voor de andere twee, social media en advertentiecookies, geldt dat niet. Het automatisch aanzetten van dit soort cookies is in strijdt met de AVG omdat je hiermee bijvoorbeeld klikgedrag van een individuele gebruiker kunt volgen. De cookiewet is onderdeel van de Telecommunicatiewet en is het leven geroepen om de gebruiker controle te geven over de cookies die op zijn of haar apparaat geplaatst worden. Toch blijkt niet iedere organisatie zich aan de wet te houden. Naast cookies die automatisch zijn aangezet, uit zich dat in websites die het je moeilijk maken om instellingen te wijzigen, websites die niet reageren op je verzoeken en websites die steeds opnieuw vragen of ze cookies mogen plaatsen.
Van ergernis naar actie
De Koekenbakker van het Jaar is een verkiezing waarin men op zoek gaat naar een organisatie die zich het slechtst houdt aan de cookiewet. Het idee voor de verkiezing is vanuit een gedeelde ergernis omtrent cookies van organisaties ontstaan vertelt Alexander. “Ik reageerde ooit op een cookieverklaring, omdat ik de verklaring belachelijk vond. Ondanks al mijn moeite, kreeg ik nooit reactie van de organisatie. Je merkt dat consumenten, gebruikers van websites, er alleen voor staan en dat dit soort geluiden in de praktijk niet gehoord worden.” Met Koekenbakker van het Jaar worden de stemmen van consumenten gebundeld in de hoop dat dit bewustwording creëert bij organisaties. Volgens Alexander moet je de verkiezing zien als een soort poedelprijs. Niet om met een vingertje te wijzen naar degene die ‘slecht’ presteert, maar juist om de mogelijkheid te bieden een website te verbeteren. Het is dus ook echt een bewustwordingscampagne waarmee ISOC NL en De Datavakbond de consument een stem geven en organisaties wijzen op onjuistheden of onzuiverheden in hun cookieverklaring. Alexander: “Ik denk dat we nog een aantal jaar nodig hebben om die omslag te maken van ‘die cookiewet is vervelend’ naar ‘die cookiewet doet z’n werk en iedereen is er blij mee’. Met De Koekenbakker van het Jaar kunnen we daar de komende jaren ons steentje aan bijdragen.”
Zo werkt de Koekenbakker van het Jaar
“Via een formulier op de website koekenbakkervanhetjaar.nl kun je tot 15 december websites aandragen die zich volgens jou niet aan de cookiewet houden. Aan de hand van zes vragen geef je aan waarom deze website volgens jou geen zuivere koffie is. Welke cookies staan alvast aangevinkt? Hoe moeilijk is het om je voorkeuren aan te geven? En, biedt de website wel alternatieven als je de cookies niet wilt?”, aldus Alexander. Aangemelde websites krijgen een bericht van de organisatie over de aanmelding en de reden, in de hoop dat zij hier natuurlijk direct iets mee doen. “Iedere week zetten we een sector in de schijnwerpers. In de week van de overheid vragen we je websites van (semi-)overheidsinstanties. Hoe staat het met de cookie- en privacyverklaringen van de ministeries of gemeenten?”, vertelt Alexander. Maar dat betekent niet dat je alleen overheidswebsites mag aandragen. Alexander en zijn team verzoeken iedereen om zoveel mogelijk websites aan te dragen, zodat zij een completer beeld krijgen van de stand van zaken rondom de cookiewet in de praktijk.
Steun van SIDN fonds
SIDN fonds draagt het project Koekenbakker van het Jaar een warm hart toe. Marieke van der Kruijs, projectcoördinator bij SIDN fonds: “De publiekscampagne rondom Koekenbakker van het Jaar maakt dit project zo interessant. Het gaat niet alleen om een verkiezing waarin je de ‘slechtste’ aanwijst. Door alle aangemelde organisaties te informeren en bewustwording bij hen te creëren, proberen de initiatiefnemers echt een call-to-action aan het project te koppelen. Anderzijds geven ze het brede publiek zicht op wat cookies zijn en wat er misgaat op het gebied van cookies. Hierdoor draagt het project bij aan onze doelstelling Empowerment van de gebruiker; door meer helderheid en inzicht te geven aan internetgebruikers.”
Breng je stem uit!
Na 15 december worden de meest aangemelde websites gepubliceerd. Gebruikers brengen een stem uit op de grootste ‘koekenbakker’ om uiteindelijk de Koekenbakkertrofee uit te reiken op 15 januari 2020. Dus breng je stem uit en wie weet draag jij de Koekenbakker van 2020 aan.