Meer patiëntendata door zorginnovatie

‘Medische scans van 25.000 Nederlanders op straat na lek’ kopte RTL Nieuws september vorig jaar op zijn website. Dit trok uiteraard meteen de aandacht van iedereen voor wie privacy een belangrijk thema is. Wat was er aan de hand?

De medische gegevens van 25.000 Nederlanders bleken onbeveiligd op servers te staan. Daarbij ging het om medische scans die door ziekenhuizen worden gemaakt, zoals röntgenfoto’s en MRI-scans, inclusief de voor- en achternamen van patiënten, geboortedatums, omschrijvingen van behandelingen en in enkele gevallen ook de behandelend arts.

“Schokkend”, zo noemde beveiligingsexpert Dirk Schrader deze potentiële datalek. “Je kunt hier iemand mee chanteren, of de gegevens combineren met andere data. Zulke medische informatie wil je niet op straat hebben liggen,” aldus Schrader. "Maar ook voor de eigenaren van deze systemen is dit een enorm risico. Je gebruikt deze gegevens om een medische behandeling voor te bereiden. De behandelend arts moet weten wat hij moet doen. Als een behandeling staat gepland en het hele systeem is ineens ontoegankelijk gemaakt door een ander, dan is dat catastrofaal.”

Data maken innovatie mogelijk

Dat medische gegevens kennelijk niet altijd goed zijn afgeschermd, is verontrustend nieuws, zeker als je bedenkt dat data een steeds grotere rol spelen in de zorg. En wanneer we geen oplossing vinden om medische data veilig te houden, komt innovatie onder druk te staan. Denk bijvoorbeeld aan Internet of Things (IoT)-toepassingen waarbij waarde wordt gecreëerd door patiëntendata uit te wisselen met derden. Daar zijn al diverse mooie voorbeelden van:

• een systeem dat mantelzorgers waarschuwt bij ongebruikelijke of gevaarlijke situaties;

• intelligente matrassen die hun data delen met verpleegkundigen, zorgverleners en zorgpersoneel;

• toepassingen die bepaalde waardes (zoals glucose of bloeddruk) monitoren en delen met een behandelaar.

Het zou zonde zijn als dit soort vernieuwingen een stille dood zouden sterven doordat de veiligheid van de data niet konden worden gegarandeerd. Want de privacy van gebruikers moet gewaarborgd blijven, waarbij het gaat om diverse beveiligingslagen:

• Via welke partij worden gegevens gedeeld?

• Waar worden deze data opgeslagen?

• Wie heeft er toegang tot deze gegevens?

• Hoe zorgen we ervoor dat de juiste personen (denk aan thuiszorgmedewerkers of mantelzorgers) op het juiste moment ook toegang kunnen krijgen tot informatie van de patiënt?

De rol van authenticatie

Sleutelbegrip bij het veilig omgaan met patiëntendata is authenticatie, het vaststellen dat een gebruiker van een digitale dienst is wie hij zegt te zijn. Een bekend authenticatiemiddel is DigiD, maar – zoals we toelichten in onze nieuwe whitepaper - dat is inmiddels aan vervanging toe. Daarom ligt de Wet digitale overheid (WDO) nu bij de Eerste Kamer. Deze wet moet burgers elektronische identificatiemiddelen met een hogere mate van betrouwbaarheid geven. De WDO breekt de markt open voor nieuwe authenticatiemiddelen. Naar verwachting zal de wet vanaf 2021 gefaseerd in werking treden. Na het ingaan van de WDO worden de specifieke toelatingseisen van authenticatiemiddelen in lagere regelgeving uitgewerkt. SIDN is een van de partijen achter het authenticatiemiddel IRMA. Het is onze bedoeling dat deze oplossing dan wordt toegelaten.

Wat is IRMA?

Met IRMA kunnen gebruikers op een makkelijke en veilige manier online inloggen, zichzelf kenbaar maken en toestemmingen geven. De gratis IRMA-app stelt gebruikers in staat zelf identiteitskenmerken op te halen via hun smartphone en alleen de noodzakelijke kenmerken te delen met - of te tonen aan - partijen die iets van hen willen weten. De persoonsgegevens staan alleen op de eigen smartphone en worden nergens centraal opgeslagen.

De toepassingen zijn legio, maar specifiek voor de zorg heeft IRMA de volgende voordelen:

• Innovaties op onder meer IoT-gebied worden niet afgeremd door zwakke beveiliging.

• Doordat data niet meer centraal worden opgeslagen, gaat de algemene veiligheid van patiëntgegevens omhoog.

• Door ketenoptimalisatie komt de patiënt minder hobbels tegen tijdens zijn ‘klantreis’. Hij kiest voortaan zelf welke zorgverlener welke informatie van hem krijgt. Als hij wil, gebruikt hij IRMA bovendien ook in communicatie met bedrijven.

• Doordat de scheidslijn tussen publieke en private middelen wordt doorbroken, wordt samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven gestimuleerd.

Wil je meer weten over IRMA, lees dan onze nieuwe whitepaper. Hierin gaan we dieper in op de uitdagingen rondom authenticatie die momenteel spelen in de zorg. We schetsen hoe IRMA deze problemen tackelt en gaan ook dieper in op de achterliggende technologie. Download de whitepaper ‘Self Sovereign Identity: meer regie over eigen patiëntengegevens’.

Download de whitepaper

Om de whitepaper te kunnen downloaden ontvangen wij graag een paar gegevens van je.