Logo’s en keurmerken vaak misbruikt

Duizenden sites gebruiken logo’s ten onrechte

Man achter een laptop waarop op het scherm de website mijn.overheid.nl te zien is.

Afgelopen week kwam naar buiten dat cybercriminelen de website mijn.overheid.nl namaakten, om consumenten te doen geloven dat ze energietoeslag konden aanvragen. Als iemand zijn of haar gegevens achterliet, plunderden de criminelen de rekening van het slachtoffer. Enkele weken daarvoor werd een ondernemer gearresteerd die opvallend goedkope ‘refurbished iPhones’ aanbood op een site die op het eerste gezicht heel betrouwbaar leek. Beide zaken zijn typerend voor een verontrustende nieuwe trend: het openlijk online misbruiken van logo’s om klanten om de tuin te leiden. Een trend waar gelukkig wel tegen opgetreden kan worden, onder meer met de nieuwe logodetectiefunctie in SIDN Merkbewaking.

Energietoeslag: details malafide site klopten

De nepversie van mijn.overheid.nl leek sprekend op de officiële website en vermeldde de juiste, actuele bedragen. Voor de aanvraag moest de gebruiker enkele gegevens achterlaten, waaronder het rekeningnummer en zijn of haar geboortedatum. Uit onderzoek blijkt dat 550 mensen dat deden. De oplichters gingen echter nog verder: ouderen die het invulden werden gebeld, zogenaamd door de fraude-afdeling van hun bank met de mededeling dat ze slachtoffer waren van oplichting en hun geld moesten overmaken naar een veilige rekening van de bank.

Goedkope iPhones

Het geval van de energietoeslag staat niet op zichzelf, want enkele weken daarvoor arresteerde de politie de eigenaar van een webwinkel in refurbished telefoons. Hij wordt ervan verdacht 300 klanten opgelicht te hebben door online telefoons te verkopen, maar niet te leveren.

Wie op de site van de webwinkel keek zag een goed certificaat, nette opmaak en een aparte pagina met keurmerken. Pas als de bezoeker verder keek begonnen zaken op te vallen. Zo bevatte de homepage het logo van Trustpilot, maar wie daarop doorklikte kwam niet uit bij de (zeer slechte) beoordelingen van de webshop, maar op een algemene pagina. Andere partijen die werden genoemd waren Beslist.nl, en Trustmark Webshops. De namen en logo’s bevatten echter geen link naar de websites van de organisaties.

Duizenden sites gebruiken logo’s ten onrechte

Deze gevallen bevestigen een trend die wij al een paar jaar zien: een stijging in het misbruiken van logo's en beeldmerken, omdat het lastig te detecteren is. Een woordmerk is via zoekmachines makkelijk te vinden. Het identificeren van een beeldmerk is technisch veel lastiger. Niet verrassend dus dat, aldus onderzoek van KPN Security, 5% van alle Nederlandse webshops valse, of niet-bestaande keurmerken voert. Dat zou in heel Nederland neerkomen op meer dan 5.000 websites.

Pilot SIDN bevestigt beeld

Om deze zorgelijke ontwikkeling een halt toe te roepen investeerde SIDN afgelopen jaren in een systeem om het malafide gebruik van logo’s op te sporen. In 2021 voerden wij 2 succesvolle pilots uit waarbij veel sites werden ontdekt die ten onrechte de logo’s van de Rijksoverheid en Thuiswinkel.org voerden. Enkele daarvan bleken gebruikt te worden voor phishing. Het logodetectiesysteem is sinds kort geïntegreerd in SIDN Merkbewaking en beschikbaar voor het scannen van logogebruik in de .nl-zone.

Onjuist gebruik niet altijd malafide

Onjuist gebruik van beeldmerken gebeurt overigens niet altijd met malafide intentie. Vaker is achterstallig onderhoud aan de site de reden. Een goed voorbeeld is een webwinkel die op haar site nog de logo’s van een fabrikant voert, terwijl zij de producten van deze partij niet meer verkopen. Dat gebeurt vooral wanneer accreditaties jaarlijks vernieuwen: een camping kan het ene jaar niet en het andere jaar wel in een bekende campinggids opgenomen zijn.

Voor internetgebruikers rest het advies om voor de betrouwbaarheid van een website niet alleen naar logo’s te kijken. Een belangrijk signaal is ook de prijs. De aanbieder van refurbished telefoons bood nieuwe modellen aan tegen minder dan 40% van de nieuwprijs. Te mooi om waar te zijn? Zeker 300 klanten vonden van niet en tuinden erin. Lees ook onze eerdere blogpost over het herkennen van nepwebwinkels.