In december 2015 is het mandaat van het Internet Governance Forum (IGF) met een termijn van 10 jaar verlengd. Het IGF is een formeel, door de Verenigde Naties, georganiseerde activiteit die in de praktijk vooral bestaat uit een jaarlijkse conferentie van 4 dagen (inmiddels uitgebreid met een dag 0). Tot de vorming van het IGF is besloten tijdens de zogenaamde World Summit on the Information Society (WSIS) in Tunis in 2005. Dit jaar was de conferentie in de Mexicaanse stad Guadalajara. Het was de 11e keer en de eerste onder het nieuwe mandaat. Bovendien was het de eerste na de IANA-transitie.
SIDN was betrokken bij de WSIS-conferentie en was en is altijd vertegenwoordigd tijdens het IGF. Zelf ben ik in 2011 aangehaakt toen de conferentie in Kenia plaatsvond. Daarna volgden Baku in Azerbeidzjan, Bali, Istanbul, Joao Pessao en dan nu Guadalajara. WSIS was belangrijk voor SIDN omdat het op die conferentie met name draaide om de vraag of besluiten met betrekking tot het internet via multi-stakeholderprocessen zouden moeten plaatsvinden of dat overheden hier gezamenlijk de laatste stem in zouden moeten hebben.
Veel overheden hadden zich inmiddels het grenzeloze karakter van het internet gerealiseerd en ontdekt dat er geen centraal orgaan was dat dit regelde. Met name de niet-Westerse landen zochten naar een mogelijkheid om grip op het internet te krijgen. Een van de weinige centrale punten in het internet is de IANA-functie met daarin onder andere de root van het domeinnaamsysteem. Hierdoor leek het een aantal landen goed om IANA onder toezicht van de VN te brengen en dan met name de International Telecom Union (ITU) waar landen samen komen om afspraken te maken over (het grensoverschrijdend) telefoonverkeer. De uiteindelijke zeggenschap over bijvoorbeeld het .nl-domein zou daarmee bij een VN-organisatie terecht komen en dat leek ons geen goed idee.
De betrokken partijen bij WSIS kwamen uiteindelijk tot een compromis waarin het multi-stakeholdermodel werd erkend. De vraag of de overheden uiteindelijk nu wel of niet meer zeggenschap zouden moeten hebben werd echter weggestopt in een compromistekst (‘enhanced cooperation’). Deze was dusdanig onduidelijk dat er tot op de dag van vandaag werkgroepen bezig zijn om te discussiëren wat er nu eigenlijk is bedoeld.
Het toezicht op IANA lag echter historisch gezien bij de Amerikaanse overheid en dat maakte dat deze discussies voor SIDN relevant bleven. Nu diezelfde Amerikaanse overheid in september dit jaar het toezicht op de IANA-functie heeft overgedragen aan de multi-stakeholdergemeenschap lijkt de discussie over het toezicht op de root vooralsnog beslecht en is ons belang om aan het IGF deel te nemen op dat punt afgenomen.
Over de jaren was die discussie tijdens het IGF echter al steeds meer naar de achtergrond verschoven en is het IGF een heel brede conferentie geworden waarin vaak in 10 of meer gelijklopende sessies allerlei problemen met betrekking tot het internet worden bediscussieerd. Zo waren er sessies over diverse onderwerpen als Is personal data ‘mine, or to’be ‘mined, Children’s right to privacy, maar ook de vraag hoe we er nu beter voor kunnen zorgen dat internetstandaarden als DNSSEC en IPv6 sneller toegepast worden.
Kenmerkend van het IGF is dat er geen besluiten genomen worden en hoewel daar veel over wordt geklaagd, bepaalt dit ook het karakter van de conferentie. Het is een omgeving waar heel vrij door mensen met allerlei verschillende achtergronden (technische community, bedrijven, civil society, wetenschappers en overheden) meningen en ideeën over het oplossen van problemen rond het internet gesproken wordt. Voor mij blijft het een waardevolle plek om nieuwe inzichten op te doen en met nieuwe onderwerpen en hun achtergronden kennis te maken. Daarnaast merken wij dat het proces (zoveel mogelijk verschillende belanghebbenden bij een onderwerp er samen over laten discussiëren) er in ieder geval toe leidt dat partijen de andere partij beter begrijpen. Zo ontstaat een betere basis om naar een gezamenlijke oplossing te zoeken. Het is een beetje het poldermodel toepassen op globale internetvraagstukken.
SIDN vindt het belangrijk dit proces te steunen. Daarom organiseren wij al een aantal jaar samen met ECP en het ministerie van Economische Zaken het Nederlandse IGF. Met het NLIGF promoten we ook de deelname vanuit Nederland aan het IGF. Daarnaast stimuleren we het onderlinge contact binnen de Nederlandse delegatie, die dit jaar uit zo’n 25 deelnemers bestond. Hoewel de discussie over het toezicht op het domeinnaamsysteem op de komende IGF’s waarschijnlijk nauwelijks meer aandacht zal krijgen, is het voor SIDN nog steeds waardevol om betrokken te blijven, ook al is het komende IGF op een veel minder exotische locatie: Geneve van 18 – 22 december 2017.
