De uitgewerkte voorstellen voor de IANA stewardship transitie zijn na ICANN55 in Marrakech eindelijk voor goedkeuring naar de NTIA gestuurd. De daadwerkelijke overdracht van het toezicht op IANA per 30 september 2016 is daarmee nog steeds mogelijk. Of het ook haalbaar is, is maar de vraag. Tijd om bij deze vraag stil te staan is er niet. Er moet vol gas gegeven worden om op tijd politieke goedkeuring te krijgen en om alle onderdelen van het complexe voorstel tijdig te implementeren.
De IANA stewardship transitie al gereed?
Politiek
Met de IANA stewardship transitie geeft de VS een deel van haar macht over het functioneren van het internet uit handen. Het mag duidelijk zijn dat dit, zeker in verkiezingstijd, in de VS een controversieel onderwerp is. De NTIA, het onderdeel van de Amerikaanse overheid dat hierover gaat, kan een dergelijk besluit niet nemen zonder dat het Amerikaanse congres zich hierover heeft uitgesproken. De NTIA nam – onder een regering van Democraten - zelf het initiatief voor de transitie en lijkt zich in de voorstellen te kunnen vinden. Vraag is of het in meerderheid Republikeinse congres met de transitie instemt. Dit zal in ieder geval heel wat uitleg en masseerwerk kosten. Het congres gaat half juli met zomerreces. De instemming moet dus voor die tijd geregeld zijn.
Implementatie
Het voorstel, of eigenlijk de 4 aan elkaar geknoopte voorstellen, bevat veel veranderingen. Aan de ene kant gaat het om het inrichten van het nieuwe toezicht over IANA. Aan de andere kant gaat het om een hervorming van ICANN waarmee de multistakeholdergemeenschap meer grip op de organisatie krijgt. Zo moet er een nieuwe juridische entiteit worden opgericht waarin de IANA-functie wordt ondergebracht. Daarnaast moet er een Customer Standing Committee worden opgericht en bijvoorbeeld ook een nieuwe beroepsprocedure (Independent Review Panel) worden opgetuigd. Dit alles brengt veel (juridisch) werk met zich mee, maar ook veel afstemming met de gemeenschap. Een groot gedeelte van dit werk moet op heel korte termijn gebeuren. Het feit dat het congres geen besluit zal willen nemen als er tegen die tijd nog serieuze open eindjes zijn, zet het proces verder onder druk.
Gaan we het halen?
Of we het gaan halen hangt sterk af van de politieke wil en ontwikkelingen binnen zowel de Amerikaanse overheid, het congres, maar ook van de Amerikaanse verkiezingsstrijd. Wordt de IANA transitie een serieus onderwerp in deze laatste strijd, dan zal het waarschijnlijk heel lastig worden. Het weggeven van een deel van de macht van Amerika over het internet is veel lastiger te verdedigen dan te bekritiseren. Senator Ted Cruz heeft zich de afgelopen periode al een aantal keer zeer negatief over ICANN uitgelaten. Hij wordt daarbij gevoed door leden van een conservatieve denktank die bij de totstandkoming van het voorstel betrokken waren. Daarnaast staat het ICANN-multistakeholdermodel niet bekend om zijn snelheid rond besluitvorming en implementatie. Het zal dus nog spannend worden.
Wat als we het niet halen?
Het is lastig te voorspellen wat er gebeurt als het voorstel niet (tijdig) door het congres komt of de implementatie te langzaam gaat naar de zin van de NTIA. In geval van tijdnood kan de NTIA het huidige contract met ICANN verlengen. Hetzelfde geldt als het voorstel door NTIA of het congres wordt afgewezen of teruggestuurd naar ICANN met aanvullende voorwaarden. Dit laatste zal met weinig enthousiasme vanuit de gemeenschap ontvangen worden. Het is zeer de vraag of er voldoende draagvlak zal zijn voor het doorvoeren van aanpassingen. Daarbij is het nog de vraag of het eventueel gewijzigde voorstel in een latere fase politiek bespreekbaar is. Dit hangt erg af van de Amerikaanse politiek en bijvoorbeeld de uitkomst van de Amerikaanse verkiezingen. Het is daarom te hopen dat de transitie, ondanks de zeer korte termijnen, toch op 30 september a.s. plaatsvindt.