Het Klokhuis duikt in de wereld van Artificiële Intelligentie

Het Klokhuis over AI

“Artificial Intelligence is een techniek die enorm in ontwikkeling is en veel voor ons leven gaat betekenen. Het is daarom belangrijk dat kinderen snappen wat het is, hoe het technisch werkt en welke invloed het op hun leven heeft”, vertelt Anneke. “Kinderen openen bijvoorbeeld YouTube en krijgen filmpjes te zien die ze leuk vinden. Het is dan belangrijk dat ze snappen dat hun klasgenoten waarschijnlijk heel andere filmpjes te zien krijgen, en hoe dat kan. Het was een enorme puzzel om het begrip AI en de techniek erachter goed uit te kunnen leggen in 4 korte afleveringen, maar de mensen die bij Het Klokhuis werken kunnen als geen ander zo’n puzzel oplossen.”

Herkenbare scènes

“De processen die in computers plaatsvinden hebben we proberen na te spelen in herkenbare scènes”, gaat Anneke verder. “Neem bijvoorbeeld een spraakherkenningsprogramma. Als je dit door alleen maar mannen laat inspreken, dan gaat het programma vooral mannenstemmen herkennen en geen vrouwen en kinderen. Dus hebben we 20 mannen aan een tafel gezet met een microfoon erbij, zodat kinderen direct een plaatje in hun hoofd hebben van dit proces. AI wordt vaak gezien als een persoon, maar het blijft een computerprogramma. We hebben onszelf daarom echt moeten trainen om het in de scènes bewust te hebben over ‘het programma’ en AI niet te vermenselijken. Het programma zelf wil niks, maar is geprogrammeerd door mensen om data te verwerken.”

Elise van Schaik, SIDN fonds: “AI is overal en speelt een steeds grotere rol in ons leven. Maar het is voor kinderen best een lastig onderwerp om te begrijpen, terwijl zij er nu en in de toekomst wel veel mee te maken zullen krijgen. Het Klokhuis is ontzettend ervaren om moeilijke onderwerpen op een goede en toegankelijke manier uit te leggen. Ik vind het dan ook fijn dat we hebben kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van de AI Studio. In deze AI Studio kunnen kinderen zelf aan de slag met AI en spelenderwijs meer leren over hoe het werkt. En om eerlijk te zijn, vond ik het zelf ook heel leuk en leerzaam om in de AI Studio een tekening te maken met hulp van AI.”

AI en Taal

“Mijn favoriete aflevering is die over taal. Voor deze aflevering liet de redactie een nieuw script voor de sketch De Cowboys genereren door ChatGPT, onder toeziend oog van Jurrian van Dongen, de schrijver van de Cowboy-sketches. De chatbot kwam een heel eind. Alles waar systematiek in zit, bijvoorbeeld een naamgrap aan het begin van de scène, kan de chatbot goed nadoen. Maar abstract denken en humor vindt de chatbot nog moeilijk. Toen we vroegen om het grappiger te maken, werd alleen aan de tekst toegevoegd dat er een lachband op de achtergrond moest draaien en de acteurs een rode clownsneus moesten dragen. Suggesties die wel met humor te maken hebben, maar op zichzelf staand niet grappig zijn.”

Lespakket en AI Studio

“Het onderwerp AI komt nog weinig voor in lespakketten”, legt Anneke uit. “Veel leerkrachten vinden het een ingewikkeld onderwerp. Daarom hebben we een lespakket ontwikkeld voor scholen met daarbij een online tool: AI Studio. Dit is een veilige online omgeving met interactieve verhalen waarin kinderen spelenderwijs kunnen experimenteren met en leren over AI. Ze kunnen bijvoorbeeld hun eigen AI trainen, samen met AI een tekening maken of een plaatje laten genereren door AI. Een aardbei in een roze tutu, dansend op de maan in de stijl van Picasso bijvoorbeeld. Of een teddybeer, lezend op een eiland in 3D. Dit is een onderdeel waar kinderen eindeloos blijven hangen. Het is natuurlijk ook magisch als een machine gewoon kan maken wat jij wilt.”

Steun van SIDN fonds

“Bij Het Klokhuis proberen we elk jaar een groot project te doen waar we meer tijd voor nemen of extra materiaal voor ontwikkelen, zoals in dit geval de AI Studio. Zo zijn we ook bij SIDN fonds terechtgekomen. Naast de financiële steun die we ontvingen, hadden we ook veel aan het netwerk van SIDN fonds. Onze contactpersonen kenden bijvoorbeeld kunstenaars en wetenschappers die mogelijk interessant waren voor dit onderwerp. Een grappig detail is dat we de aanvraag voor dit project bij SIDN fonds 2 jaar geleden deden. Dat was dus nog vóór de AI-explosie die het afgelopen jaar plaatsvond. De AI-gegenereerde afbeeldingen die we toen in het plan opgenomen hadden, zien er nu alweer verouderd uit. De techniek is de afgelopen 2 jaar zo snel gegaan.”