Help AlgorithmWatch de politieke impact van Instagram te ontrafelen

Instagram is een van de grootste en snelst groeiende online platforms ter wereld. Daarmee is het een interessant terrein voor politici en politieke partijen, vooral om jongeren te bereiken. Ook in Nederland groeien de Instagramaccounts van politici en politieke partijen hard. En terwijl er sinds het Cambridge Analytica-schandaal uit 2016 veel aandacht voor misinformatie op Facebook, waarschuwt een rapport van New York University dat Instagram een grotere bron van (politieke) misinformatie kan zijn tijdens verkiezingen dan Facebook, Youtube en Twitter.

“Toch wordt er veel minder onderzoek gedaan naar Instagram dan naar andere platforms,” zegt Nicolas Kayser-Bril. Hij werkt bij AlgorithmWatch, een internationaal opererende non-profitorganisatie die de werking van algoritmes en de impact ervan op de samenleving onderzoekt. Met het project ‘Towards a Monitoring of Instagram’ (TAMI) wil AlgorithmWatch inzicht krijgen in de politieke werking van Instagram – én aantonen dat het mogelijk is om datagedreven onderzoek te doen naar dit platform.

Instagram: moeilijk om data te verzamelen

De lacune in onderzoek naar Instagram heeft een technische achtergrond, legt Kayser-Bril uit. “Twitter biedt onderzoekers veruit de meeste mogelijkheden voor onderzoek door middel van API’s [Application Programming Interfaces, een technische mogelijkheid om twee applicaties te laten communiceren, red.],” zegt hij. “Ook Youtube en Facebook zijn redelijk toegankelijk voor onderzoekers, al is Facebook sinds het Cambridge Analytica-schandaal iets geslotener geworden.” De meer eenvoudige toegang tot data van Twitter, Youtube of Facebook leidt ertoe dat bijna negen van de tien wetenschappelijke onderzoeken over sociale media over een van deze drie platforms gaan. De werking van andere sociale media blijft daardoor onderbelicht.

“Instagram is gericht op mobiel, wat het lastiger maakt om informatie te verzamelen,” zegt Kayser-Bril. “Instagram heeft ook een desktopversie, maar die heeft niet alle features van de mobiele app en we weten niet of het algoritme op dezelfde manier werkt.” Bovendien verschuift binnen Instagram de focus van de Newsfeed naar Stories, een feature waarvan berichten slechts 24 uur zichtbaar blijven. “Van Stories is het lastiger om gegevens te verzamelen, omdat ze alleen zichtbaar zijn voor ingelogde gebruikers,” zegt Kayser-Bril.

Datadonatie via een plugin

Instagram stelt geen API’s beschikbaar voor onderzoek en verzoeken om inzage in het algoritme te krijgen of om ontwikkelaars van Instagram te interviewen blijven onbeantwoord. Daarom werkt AlgorithmWatch aan een andere methode om inzicht te krijgen in het algoritme van Instagram: het ontwikkelde een plugin voor de browsers Chrome en Firefox, waarmee Instagramgebruikers data kunnen doneren voor onderzoek. “Als je de plugin installeert, vragen we je om drie specifieke accounts van politici te volgen,” vertelt Kayser-Bril. “De plugin checkt op regelmatige basis jouw Instagram Newsfeed. Als daar berichten bij zitten van een van de drie accounts, worden die doorgestuurd naar de database.”

De methode heeft beperkingen, geeft Kayser-Bril toe: de plugin volgt alleen de desktopversie van Instagram en er worden vooralsnog geen Stories verzameld. “Maar het stelt ons wel in staat om op systematische wijze data te verzamelen en zo inzicht te krijgen in wat er gebeurt op Instagram,” zegt hij.

Eerder onderzoek: naakt scoort op Instagram

Bij een eerder onderzoek zette AlgorithmWatch de plugin succesvol in om aan te tonen dat Instagram foto’s waarop naakte huid te zien is prominenter presenteert. “Vrouwen hebben met foto’s waarop zij in bikini poseren 54 procent meer kans om te verschijnen in de newsfeed van onze vrijwilligers dan met foto’s waarop zij kleding dragen,” vertelt Kayser-Bril. “Voor mannen geldt dat het 28 procent waarschijnlijker is dat een foto met een ontbloot bovenlichaam wordt getoond dan een foto waarop zij kleding dragen. Foto’s van eten of een landschap daarentegen hadden 60 procent minder kans om in de Newsfeed te verschijnen.” Voor dit onderzoek is uitsluitend gebruikgemaakt van berichten van professionele ‘contentcreators’. Juist zij zijn in sterke mate van Instagram afhankelijk voor hun inkomsten.

Nu wil AlgorithmWatch van deze methode gebruikmaken om de politieke impact van Instagram in kaart te brengen. “We willen verschillende hypotheses testen,” zegt Kayser-Bril. “Zoals de vraag of meer extreme berichten beloond worden door het algoritme, of Instagram zich ontwikkelt in de richting van een nieuwsplatform door langere teksten bij een foto te belonen, of dat politici juist een band met hun achterban proberen te scheppen door op Instagram intieme foto’s uit hun privéleven te plaatsen.” Samen met mediapartners NOS, Pointer en de Groene Amsterdammer zoekt AlgorithmWatch mensen die de plugin enkele weken of maanden willen laten draaien. Zodat in de aanloop van de verkiezingen van maart 2021 meer duidelijk wordt over de politieke effecten van Instagram.

Steun van SIDN fonds

Dit project kreeg steun van SIDN Fonds en Adessium Foundation in het kader van de gezamenlijke call ‘Publieke waarden in een digitale samenleving’. Mieke van Heesewijk, programmamanager bij SIDN fonds: "Voordat je oplossingen kunt bedenken tegen microtargeting of online beïnvloeding, moet je weten hoe de algoritmes van de online platforms werken. AlgorithmWatch biedt daar een erg interessante onderzoeksmethode voor. We zijn ook zeer enthousiast over de samenwerking met de mediapartners NOS, Pointer en de Groene Amsterdammer, zodat er in de aanloop van de verkiezingen van maart 2021 meer duidelijk wordt over de mogelijk politieke effecten van Instagram."

Zelf de plugin installeren? Download ‘m van de website van AlgorithmWatch.