Bits of Freedom brengt digitale rechten in de praktijk

De tool My Data Done Right helpt met het genereren van verzoeken met betrekking tot je persoonsgegevens

Sinds een jaar is de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) van toepassing. Deze wet geeft internetgebruikers binnen de Europese Unie verbeterde rechten waar het hun privacy betreft. Denk aan rechten zoals het recht op inzage, het recht op rectificatie en aanvulling van je gegevens, het recht op vergetelheid en het recht om persoonsgegevens over te dragen (ook wel dataportabiliteit genoemd). Duidelijk verbeterde rechten op papier. Tegelijkertijd is het gevaar dat de werkelijkheid ook bij dit papier blijft. Het uitoefenen van deze rechten is namelijk een volgende stap. Want hoe kom je erachter waar naartoe en naar wie je jouw verzoek tot inzage moet sturen? Iedere organisatie heeft weer haar eigen procedures. Om het gebruikers wat gemakkelijker te maken bedacht Bits of Freedom de open source tool My Data Done Right. Een initiatief dat gesteund werd door SIDN fonds. David Korteweg vertelt over het project, de samenwerking met SIDN fonds en de toekomst van het project.

David Korteweg

“Al jarenlang zetten wij ons met Bits of Freedom in voor een betere bescherming van privacy en andere rechten van internetgebruikers in Nederland,” vertelt David. Bits of Freedom is een beweging die opkomt voor de internetvrijheid van iedere burger. “Met My Data Done Right willen we mensen handelingsperspectief geven. Hen de mogelijkheid geven om eenvoudig gebruik te maken van de rechten die zij hebben.” De tool My Data Done Right is één voorbeeld van hoe Bits of Freedom probeert te waken over de digitale rechten van ons allemaal.

Hoe werkt de tool?

Met My Data Done Right stel je eenvoudig een verzoek op om gegevens over te dragen, in te kunnen zien, te corrigeren of te verwijderen. Het genereren van een verzoek doe je door een aantal vragen op de website van My Data Done Right te beantwoorden. Allereerst selecteer je het type verzoek dat je wilt indienen en de organisatie waarbij je het verzoek wilt indienen. Daarna geef je aan welke gegevens je wilt verwijderen, inzien, corrigeren of meenemen. Vervolgens vraagt de tool onder andere hoe je bij de organisatie bekend bent (bijvoorbeeld door middel van een naam of mailadres). In de volgende stappen van de tool geef je aan of je de organisatie per mail of post wil benaderen, via welke weg zij op jouw verzoek moeten reageren en in welke taal je het verzoek wilt indienen. Je hebt hierbij momenteel de keuze uit Engels en Nederlands. Op basis van alle ingevulde gegevens wordt het verzoek gegenereerd. Het enige wat jij moet doen is het versturen van het verzoek naar het post- of mailadres dat bij je verzoek staat. Op 25 oktober 2018 is de tool gelanceerd. Daaraan ging een intensief proces vooraf. “We hebben allereerst de eisen rondom de tool opgesteld. Uiteraard vonden we het belangrijk dat de privacy van gebruikers centraal zou staan en hebben we vanuit dit uitgangspunt de tool ontwikkeld. Je genereert de verzoeken dan ook volledig in je eigen browser. Bits of Freedom slaat geen persoonsgegevens op haar server, ook niet tijdelijk.”

Groeiende database

“De database met contactinformatie van organisaties, bevat inmiddels de gegevens van ruim 1.500 organisaties en is samen met vrijwilligers opgezet”, aldus David. “De vrijwilligers krijgen allemaal toegang tot een online omgeving. Hier kunnen zij door middel van een online formulier adressen en andere relevante gegevens van organisaties toevoegen of aanpassen inde database.” Een arbeidsintensieve klus, maar met de hulp van vrijwilligers is de database al behoorlijk compleet. Voor nu bestaat de database uit de grootste partijen per sector, denk aan UWV, Facebook of Albert Heijn.

SIDN fonds: "Er is toenemende aandacht voor het thema privacy sinds de AVG van toepassing is geworden. Het is mooi dat My Data Done Right consumenten/ burgers een online tool biedt om hun privacyrechten ook daadwerkelijk uit te oefenen. Daarbij geeft de informatie die bij de vele bedrijven en organisaties vermeld staan in de tool, inzicht in hoe zij met de wetgeving omgaan. Het project sluit goed aan bij de doelstelling van SIDN fonds om de autonomie en vrijheid van de internetgebruiker te stimuleren. Daarbij is de tool mooi helder van vorm en worden er geen persoonsgegevens opgeslagen. Het is sterk dat Bits Of Freedom My Data Done Right actief bij haar Europese collega-organisaties op het gebied van digitale mensenrechten gaat brengen. SIDN fonds hoopt natuurlijk dat de tool bij een nog veel grotere en bredere doelgroep onder de aandacht komt."

Open source

“Alles is open source. Ook is de database toegankelijk door middel van een API. Andere applicaties kunnen hier dus ook gebruik van maken. De database is ook makkelijk aan te vullen met lokale organisaties in andere landen.” David en zijn collega’s hebben de tool met steun van SIDN fonds kunnen opzetten. Zo hebben ze bijvoorbeeld externe ontwikkelaars kunnen inschakelen voor de ontwikkeling van de front- en backend en het ontwerp. “We hebben al eens eerder samengewerkt met SIDN en SIDN fonds. Zij zijn beiden een belangrijke speler in het internetecosysteem. Ook sluit de doelstelling van SIDN fonds heel goed aan bij ons doel. Dankzij de ondersteuning hebben we onze plannen om kunnen zetten naar een concreet resultaat waar we nog lang veel aan hebben.”

Toekomst

Binnen een halfjaar is de basis voor de tool gelegd. Duizenden verzoeken zijn met behulp van de tool gegenereerd en ingediend. Maar daar laat Bits of Freedom het niet bij. Ze werken op dit moment hard aan een feedbackmechanisme, waarmee gebruikers feedback kunnen geven op de manier waarop organisaties omgaan met de verzoeken. Op basis van die feedback kunnen analyses gedaan worden. Zijn er organisaties die in meerdere gevallen niet of onvoldoende op een verzoek reageren, dan is het mogelijk om daarop te handelen door bijvoorbeeld naar de toezichthouder te stappen of de media op te zoeken. Daarnaast is internationalisering een groot doel van de organisatie. “We hebben de tool ook zo ontwikkeld dat het door collega-organisaties in het buitenland makkelijk in te zetten is. Want de rechten die gebruikers hebben zijn in heel de EU gelijk. Het zou natuurlijk fantastisch zijn als op termijn in alle EU-lidstaten er een lokale versie van My Data Done Right beschikbaar is.”